Bij het beheer van materieel dient veiligheid centraal te staan. Medewerkers moeten erop kunnen vertrouwen dat het materieel waarmee zij werken – zoals machines, hijs- en hefmiddelen, elektrische installaties, brandblusmiddelen, kranen, stellingen, manbakken en andere arbeidsmiddelen – veilig, gekeurd en goed onderhouden is.

Naast de morele en praktische verantwoordelijkheid speelt ook de juridische dimensie een cruciale rol. In deze blog laten we zien waarom periodieke inspecties en keuringen op basis van een RI&E niet alleen wenselijk zijn, maar een fundament vormen onder verantwoorde bedrijfsvoering. We belichten de risico’s van nalatigheid en hoe organisaties deze kunnen voorkomen door een gestructureerde en toekomstgerichte aanpak.

---

Wettelijke en normatieve kaders: wat zegt de wet?

Arbobesluit: verplichtingen en verantwoordelijkheden

Het Arbobesluit schrijft voor dat arbeidsmiddelen vóór eerste gebruik en daarna periodiek moeten worden gekeurd, zo vaak als nodig om de veilige staat te garanderen. Voor de meeste middelen geldt een minimale jaarlijkse keuring. Voor risicovol materieel – zoals hijs- en hefwerktuigen, liften en drukapparatuur – zijn strengere eisen van toepassing, vaak met verplichte betrokkenheid van onafhankelijke keuringsbedrijven.

Wanneer minder frequent wordt gekeurd, is een onderbouwing in de RI&E noodzakelijk. Werkgevers moeten keuringsrapporten bewaren en kunnen bij controle aantonen dat inspecties en keuringen daadwerkelijk zijn uitgevoerd. De Nederlandse Arbeidsinspectie ziet hierop toe en kan bij overtredingen werk stilleggen of boetes opleggen.

Europese Machinerichtlijn en nieuwe Machineverordening

De huidige Europese Machinerichtlijn (2006/42/EG) blijft tot 20 januari 2027 van kracht en wordt daarna vervangen door de nieuwe Europese Machineverordening (EU 2023/1230). Deze verordening is direct van toepassing in alle EU-lidstaten en legt strengere eisen op aan zowel fabrikanten als gebruikers.

Wat veel organisaties niet weten: elk hijs- of hijsgereedschap – zelfs een hijsband – wordt juridisch als machine aangemerkt. Voor hoog-risicomachines gelden verplichte keuringen en certificeringen door derden. Bedrijven die zich tijdig voorbereiden, zorgen dat ze bij de overgang volledig compliant zijn.

Kernpunt: inspecties, keuringen, RI&E en onderhoud zijn geen bureaucratische last, maar een afdwingbare wettelijke plicht.

---

De menselijke kant: veiligheid als cultuur

Inspecties en keuringen draaien in de eerste plaats om mensen. Veilig materieel voorkomt ongevallen, letselschade en ernstige incidenten. Medewerkers werken met meer vertrouwen, zijn productiever en ervaren minder onzekerheid.

Organisaties die structureel investeren in veiligheid tonen dat zij zorg voor hun mensen serieus nemen. Keuringen zijn dan geen administratieve formaliteit, maar een wezenlijk onderdeel van de bedrijfscultuur.

---

Aansprakelijkheid en verzekeringen

Wie nalatig is, loopt forse juridische risico’s. Bij ongevallen met niet-gekeurd materieel kan de werkgever aansprakelijk worden gesteld voor letselschade, smartengeld en schade aan derden of eigendommen.

Verzekeraars kunnen bovendien weigeren uit te keren als blijkt dat inspecties onvoldoende of niet door deskundigen zijn uitgevoerd. In ernstige gevallen kunnen bestuurders zelfs persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. Reputatieschade en indirecte kosten – zoals juridische bijstand en hogere premies – maken de gevolgen vaak nog zwaarder.

---

Hoofdaannemers en onderaannemers: gedeelde verantwoordelijkheid

Hoewel er nog weinig jurisprudentie is, leggen rechters steeds vaker een coördinatieplicht bij hoofdaannemers. Dit betekent dat zij verantwoordelijk kunnen worden gehouden wanneer zij weten of hadden moeten weten dat onderaannemers onvoldoende veiligheidsmaatregelen treffen. Deskundigen verwachten dat dit juridisch binnenkort verder wordt aangescherpt.

Kernpunt: preventie is niet alleen een morele plicht, maar ook een juridische noodzaak – zeker in ketens.

---

Praktische stappen voor een solide aanpak

• Koppel RI&E aan keuringsfrequentie
  Gebruik de RI&E als basis voor de keuringskalender en documenteer resultaten zorgvuldig met duidelijke rapportages.

• Maak afspraken in contracten
  Leg vast wie verantwoordelijk is voor inspecties, keuringen en aansprakelijkheid. Controleer onderaannemers met audits en borg dat veiligheid nooit wordt afgeschoven.

• Investeer in opleiding en bewustwording
  Zorg dat medewerkers en leidinggevenden de juridische en menselijke betekenis van keuringen begrijpen. Houd ontwikkelingen in wetgeving en jurisprudentie actief bij.

• Gebruik digitale systemen voor monitoring en rapportage
  Het actief bewaken van keuringscycli en bevindingen voorkomt onnodige risico’s en geeft vertrouwen bij medewerkers, opdrachtgevers en toezichthouders.

---

Conclusie: de enige verstandige strategie

Inspecties en keuringen beschermen niet alleen mensen, maar vormen ook een buffer tegen juridische claims, financiële schade en reputatieverlies.

Organisaties die nu investeren in veiligheid, transparantie en goed beheer, creëren de stevigste basis voor continuïteit en vertrouwen in de markt.

Sterk-interim ondersteunt organisaties bij het opzetten, verbeteren en borgen van veiligheidssystemen met behulp van data. Samen zorgen we ervoor dat inspecties, keuringen en RI&E efficiënt, toekomstbestendig en juridisch waterdicht worden vastgelegd.